Vrouwen die vervroegd in de overgang komen na operatieve verwijdering van hun eierstokken hebben geen groter risico op slagaderverkalking, een voorteken van hart- en vaatziekten. Dat blijkt uit een studie onder vrouwen die deze ingreep ondergingen vanwege hun familiair verhoogde risico op eierstokkanker. Tot nu toe werd gedacht dat deze vrouwen daardoor meer kans op hart- en vaatziekten hadden. Onderzoekers van het Antoni van Leeuwenhoek, Radboudumc en Erasmus MC beschrijven de resultaten van deze studie op 19 november in het Amerikaanse wetenschappelijke tijdschrift JACC CardioOncology.
Tegenwoordig laten vrouwen met een familiair verhoogd risico op eierstokkanker op jonge leeftijd hun eierstokken en eileiders verwijderen. Deze ingrijpende behandeling is de enige effectieve manier om kanker te voorkomen. Omdat de eierstokken geslachtshormonen maken, komen vrouwen na deze operatie op jonge leeftijd acuut in de overgang.
Hormonale verandering
Eerder wetenschappelijk onderzoek liet zien dat vrouwen die van nature vroeg in de overgang komen een grotere kans op hart- en vaatziekten hebben dan andere vrouwen. Voor de vrouwen die deze hormonale verandering meemaken door een operatie geldt dit dus niet, ontdekten onderzoekers van het Nederlands Kanker Instituut (NKI), Radboudumc en Erasmus MC. Deze studie is resultaat van een samenwerking van alle universitaire ziekenhuizen in Nederland en het Antoni van Leeuwenhoek, waar het NKI onderdeel van uitmaakt. De studiedeelneemsters komen uit de Hebon-studie, een onderzoek naar families met een verhoogd risico op borst- en eierstokkanker.
Geruststellend
“We hebben 500 vrouwen die voor hun 46e geopereerd werden vergeleken met 250 vrouwen die pas na hun 54e de operatie ondergingen”, vertelt arts-onderzoeker Maarten Beekman. “20 jaar na de preventieve operatie hebben we met een CT-scan de aderverkalking gemeten in de kransslagaders, dat zijn de bloedvaten die de hartspier van bloed voorzien. We hebben geen aanwijzingen gevonden dat vrouwen bij wie de eierstokken op jonge leeftijd zijn verwijderd meer slagaderverkalking hebben dan vrouwen die de operatie pas later ondergingen. Slagaderverkalking is een bekend voorteken van hart- en vaatziekten.”
Geruststellend nieuws dus, voor de vrouwen die deze erfelijke aanleg hebben en deze ingreep ondergaan. “De uitkomsten van dit onderzoek geven patiënten, familie en artsen beter zicht op wat zo’n operatie zal betekenen voor de toekomst van deze vrouwen”, zegt Maarten, die onderdeel is van de onderzoeksgroep van Floor van Leeuwen (NKI) en Angela Maas (Radboudumc, afd. cardiologie). “Dat is van groot belang bij moeilijke beslissingen als deze, die gaan over onbekende effecten van de behandeling op de lange termijn.”
Veroudering
Waarom hebben vrouwen die van nature vroeg in de overgang komen dan wel dat verhoogde risico op hart- en vaatziekten? “Het zou kunnen dat de overgang bij deze vrouwen niet de όόrzaak is van slagaderverkalking, maar dat vroege overgang en slagaderverkalking beiden dezelfde oorzaak hebben: vroege veroudering”, zegt Maarten. “Dat zou verklaren waarom wij bij onze geopereerde vrouwen geen verhoogd risico op slagaderverkalking zien.” Over 5-10 jaar willen de onderzoekers nogmaals metingen doen bij de onderzochte vrouwen om te bekijken hoe dit zich ontwikkelt op latere leeftijd.
Dit onderzoek is mede mogelijk gemaakt door KWF Kankerbestrijding, de Maarten van der Weijden Foundation en Hart voor Vrouwen.